Zijn schrijvers betere mensen dan niet-schrijvers?
De schrijver en schrijfdocent John Gardner schreef ooit dat schrijvers in bepaald opzicht als betere mensen kunnen worden gezien dan niet-schrijvers. Natuurlijk erkent hij dat er slechte mensen zijn onder literatoren, maar volgens hem wekt het schrijven het betere zelf op in iemand.
Daar zit wel wat in. Een schrijver kan negatieve ervaringen in zijn of haar leven omvormen tot iets positiefs. Hij of zij kan bijvoorbeeld schrijven over nare ervaringen met de buren in plaats van hen met een bijl te lijf te gaan. Dan is het verwoorden van het ervarene een uitlaatklep.
Schrijven is een zoektocht naar jezelf en je plek in de wereld.. Door steeds weer te zoeken naar de juiste formulering, de aard van de opgeroepen emotie, leer je op een genuanceerde manier naar het bestaan te kijken. Mensen die niet schrijven zijn in die zin beperkter. Het lijkt me dat schrijvers eerder empathie aankweken doordat ze zich verdiepen in de emoties en gedachten van vele personages. Een schrijver die alleen schrijft over personages die lijken op hem- of haarzelf, die zich dus niet verdiept in de ander, biedt waarschijnlijk minder rijk proza dan de ware empaat.
De vraag is of de schrijver echter per se een goeierd moet willen zijn. Dat is niet zijn of haar taak, lijkt me. Hij of zij moet tot nadenken aanzetten. Ook door het mogelijke cynisme en sarcasme van een schrijver te ondergaan kan de lezer iets leren over wat het is om mens te zijn. Een volkomen aardige schrijver, die geen scherpe kantjes in zijn karakter heeft, kan mooie prentenboeken maken, maar geen meer gelaagde literatuur.
Ik zou niet graag op zomervakantie met W.F. Hermans zijn gegaan (hij ook niet met mij), maar de man kon fantastisch schrijven. Als je je als schrijver alleen in goede mensen zou kunnen inleven, als je alleen over menselijke goedheid zou kunnen schrijven, dan mis je de essentie van het mens zijn. Dat de mens tot kwaad in staat is, maakt het leven spannender. Als de homo sapiens alleen maar hand in hand zingend rond het kampvuur zat zou het bestaan saai zijn. ‘Story is conflict’ is misschien wel het bekendste zinnetje uit schrijfboeken. Het is een waar cliché. Om conflict in zijn of haar proza te brengen, zal geappelleerd moeten worden aan de (sl)echte ik van de schrijver. Wie die niet ook heeft, kan geen literatuur schrijven.
Over deze column staat een discussie op: http://www.schrijvenonline.org/forum/het-schrijfproces/overig/125860
Meer over schrijven: hier
