Recensie over 'The biographer's tale'

The biographer’s tale van de Britse schrijfster A.S. Byatt gaat over een jongeman die een biografie wil schrijven over de biograaf van een negentiende-eeuwse literator die zelf ook weer een biografie van iemand schreef.

Deze jonge wetenschapper, Phineas Nanson, besluit aan het begin van het boek dat hij geen postmoderne of poststructuralistische literatuurtheoreticus meer wil zijn omdat hij behoefte heeft aan tastbare feiten. Hij hoopt dat het genre van de biografie hem meer voldoening zal schenken.

Dat is ook zo. Alleen op een andere manier dan Phineas had gedacht. Hij wint dankzij zijn naspeuringen de liefde van twee vrouwen. Het biografische genre zelf ligt hem echter niet zo. Hij weet niet hoe hij het onderzoek moet aanpakken. Bovendien is de hoofdpersoon van zijn biografie, de (fictieve) Scholes Destry-Scholes een wat vreemde pief, met wie hij wel een zekere verwantschap voelt, maar die met de vrij spaarzame, ontdekte informatie niet is te doorgronden.

The biographer’s tale bevat passages over de literator Ibsen, de eugenticus Galton en de plantkundige Lineaus, alledrie blijkbaar vreemde types, die de belangstelling genoten van Scholes Destry Scholes. Het lukt Phineas niet om te achterhalen wat Scholes nu precies van plan was met zijn onderzoek naar dit drietal.

Het boek van Byatt is soms hilarisch en bevat een soort postmodern getoonzette kritiek op het postmodernisme. Ook de biografie als historisch genre wordt bespot. De onmogelijkheid om echt door te dringen in de psyche van iemand anders aan de hand van spaarzaam materiaal wordt getoond. Het standpunt van Byatt lijkt te zijn dat het belangrijker is eerst jezelf te kennen, alvorens je bezig te houden met biografisch onderzoek. Phineas komt gedurende zijn in de ik-vorm vertelde relaas steeds meer tot leven; van een kleurloze poststructuralistische literatuurtheoreticus wordt hij een echt mens met relaties en een concrete baan bij een reisbureau voor curieuze cultuurreizen.

The biographer’s tale is een vermakelijk boek, vol leuke passages en weetjes. Er gebeurt niet overdreven veel in het verhaal, maar dat stoort niet echt; het gaat meer om een intellectualistisch spel over feit en fictie en de relatie tussen leven en wetenschappelijk onderzoek. Een aanrader.

A.S. Byatt, The biographer’s tale (Londen 2000), ISBN 0-701106945-1